Historia Elbląga zaczęła się w 1237 roku, kiedy to Krzyżacy założyli na tym terenie gród. Do IX wieku znajdowała się tam pruska osada handlowa niemieckich kolonistów – Truso. W 1358 roku Elbląg przystąpił do Ligi Hanzeatyckiej. Stanowił on jedną z ważniejszych miejscowości hanzeatyckich rejonu południowego Bałtyku. Wiodły z niego szlaki lądowe i wodne ku Warmii czy Sambii.

W 1246 roku Elbląg uzyskał przywilej miejski na prawie lubeckim. Miasto miało dogodne położenie, a w elbląskim zamku umiejscowiona była siedziba mistrza krajowego. Dzięki temu przez pierwsze 70 lat Elbląg stanowił najważniejszy ośrodek życia miejskiego, jedyny port morski, a także podstawową bazę militarną państwa krzyżackiego. Po przeniesieniu się Zakonu Krzyżackiego do Malborka, zamek w Elblągu stał się siedzibą komtura elbląskiego. Podstawą rozwoju miasta była handel morski. Napływały tu nie tylko towary z różnych krajów, ale także i nowi osadnicy.

Pod koniec XIV wieku Elbląg stopniowo tracił na znaczeniu na rzecz Gdańska i pruskich miast portowych. Po wygranej bitwie pod Grunwaldem, elblążanie wypędzili ze swojego miasta Krzyżaków. 22 lipca 1410 roku złożyli oni hołd królowi polskiemu Władysławowi Jagielle. Jednak już we wrześniu miasto znów przeszło w ręce Zakonu Krzyżackiego. 12 lutego 1454 mieszkańcy Elbląga na znak buntu zdobyli i zniszczyli zamek krzyżacki. W tym samym roku złożyli oni hołd królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi. Miasto wzięło czynny udział w rozgromieniu floty Zakonu Krzyżackiego w bitwach morskich. W wyniku postanowień pokoju toruńskiego z 1466 roku, który zakończył wojnę trzynastoletnią, Elbląg został przyznany Polsce.

Przełom XVI i XVII wieku stanowił okres rozwoju tego miasta oraz handlu morskiego. W latach 1626-1635 Elbląg znajdował się pod szwedzką okupacją. Potop szwedzki z lat 1655-1660 zahamował jego rozwój, doprowadzając do zniszczenia tego miasta. W czerwcu 1698 r. król Polski August II zawarł tajny układ z elektorem Fryderykiem I Hohenzollernem. Na jego mocy Prusy miały przejąć miasto. Jednak oblężenie zakończyło się aktem kapitulacji i Elbląg powrócił do Rzeczpospolitej. Niestety nie  spłacono długu wobec elektora. W 1703 Fryderyk I Hohenzollern zajął posiadłości ziemskie Elbląga. Tym samym pozbawił go 50% rocznych dochodów.

W czasie wielkiej wojny północnej miejscowość była okupowana przez oddziały szwedzkie (1703-1710), rosyjskie (1710-1712) oraz saskie (1712 r.).

12 września 1772 roku Elbląg znalazł się pod zaborem Prus. Odebrano mu prawo lubeckie i tym samym zniesiono samorząd. Władze miasta podporządkowano pruskim urzędnikom państwowym.

Na początku XIX wieku Elbląg przeradzał się w ośrodek przemysłowy, administracyjny i wojskowy. Rozwinął się tu przemysł tkacki, szklarski i farbiarski. Wybuch I wojny światowej pogorszył sytuację tego miasta. Zamknięto wiele zakładów przemysłowych, co spowodowało wzrost bezrobocia.

Według postanowień traktatu wersalskiego (1919 r.) Elbląg stał się prowincją w Prusach Wschodnich. Elbląska gospodarka zaczęła przeżywać kryzys. Przez miasto przechodziły fale strajków i demonstracji. Lata 30-te XX wieku przyniosły ponowny rozkwit przemysłu na terenie tego miasta. Elbląg stał się jednym z garnizonowych miast III Rzeszy. W tym czasie zbudowano na jego obszarze lotnisko, podjęto modernizację sieci gazowej i kanalizacyjnej, unowocześniono port, przebudowano linie tramwajowe oraz pogłębiono tor wodny aż do Zalewu Wiślanego.

W czasie II wojny światowej zbudowano tu podobozy obozu koncentracyjnego Stutthof. 10 lutego 1945 roku miasto zostało wyzwolone przez czerwonoarmistów. W wyniku wojny i prób odbudowy Elbląga, pozbawiono go wielu zabytków.

W 1999 roku dostał jako jedyne miasto w Polsce nagrodę Unii Europejskiej.

Elbląg wciąż stanowi rozwijające się miasto. Jest głównym ośrodkiem przemysłu ciężkiego, spożywczego i turystycznego. Największym zakładem w Elblągu jest Browar wchodzący w skład Grupy Żywiec i ABB.

Zabytkami Elbląga są m.in.:

• Brama Targowa z 1309 roku,
• Ścieżka kościelna,
• kościół św. Mikołaja (XIII-XV wiek),
• Muzeum Archeologiczno-Historyczne,
• zespół dawnego zamku i podzamcza,
• zachowane kamienice późnogotyckie, renesansowe i manierystyczne,
• pałac Augusta Abbega.

Warto również zwiedzić: Wieżę Bismarcka, synagogę żydowską z 1824 roku, skwer im. Ofiar Sprawy Elbląskiej czy Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej.

Honorowymi obywatelami Elbląga są m.in.: Jan Paweł II (1999 r.), Henryk Iwaniec (2006 r.; światowej sławy matematyk), gen. Bryg. Bolesław Nieczuja Ostrowski (1992 r.; legendarny dowódca 106 Dywizji AK), Ryszard Rynkowski (2002 r.; polski piosenkarz), o. Czesław Klimuszko (2004 r.; zielarz, wizjoner), prof. Marian Biskup (2007 r.; wybitny znawca historii Pomorza Gdańskiego i dziejów Zakonu Krzyżackiego).

Z tym miastem związani są: Radosław Wojtaszek (szachowy mistrz Polski), Paweł Burczyk (aktor), Wojciech Cejrowski (dziennikarz, podróżnik), Dominika Figurska (aktorka), Jerzy Małek (trębacz jazzowy), Paweł Chochlew (aktor, reżyser i scenarzysta), Tomasz Lach (wokalista zespołu Afromental), Piotr Wadecki (kolarz), Przemysław Mieszko Rudź (muzyk, popularyzator nauki)..